Πράσινο Ακρωτήρι (Cabo Verde)

Το κεντρικό πανί μας το έκαναν κουρέλια οι δυνατοί άνεμοι που σηκώθηκαν απότομα και έτσι αναγκαστήκαμε να αγκυροβολήσουμε για μερικές μέρες μέχρι να μπορέσουμε να το επισκευάσουμε. Ευτυχώς που το πλήρωμα τα καταφέρνει καλά στο ράψιμο των καραβόπανων και έτσι σηκώσαμε πάλι τα πανιά και συνεχίσαμε την πορεία μας.

 

Σε λίγες ώρες φτάνουμε στο Πράσινο Ακρωτήρι. Θα δέσουμε στο γραφικό λιμανάκι του Σάο Νικολάου. Το κλίμα εδώ είναι ξηρό τροπικό, με ανέμους από τον Νοέμβριο ως τον Ιούλιο και δροσερές νύχτες από τον Ιανουάριο ως τον Μάρτιο. Η μέση θερμοκρασία φτάνει τους 24 βαθμούς στα ηπειρωτικά και τους 23 στις παραθαλάσσιες περιοχές. Από τον Δεκέμβριο ως τον Μάιο έχει πιο πολλή δροσιά. Προστατευθείτε από την ελονοσία, τη χολέρα, την ηπατίτιδα Α και Β.

 

Τα νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου αποτελούν τη συνέχεια της Σαχάρας, της προερημικής περιοχής της, γνωστής με το όνομα Σάχελ, στη Δυτική Αφρική. Ανήκουν εξ ολοκλήρου στην Αφρική, όπως το επιβεβαιώνουν και οι άνθρωποι των γραμμάτων τους, μεταξύ των οποίων και ο συγγραφέας Germano Almeida: "Le Cap Vert a souvent ete accuse de ne pas etre ou de ne pas vouloir etre africain. C' est que la question etait mal posee" ("Το Πράσινο Ακρωτήρι συχνά κατηγορήθηκε πως δεν είναι ή δεν θέλει να είναι αφρικανικό. Κι αυτό γιατί η ερώτηση δεν τέθηκε σωστά").

 

Το Cabo Verde έχει έκταση 4.033 km² και ο πληθυσμός του είναι 516.100 κάτοικοι. Το όνομα της πρωτεύουσας είναι Πράια. Το Πράσινο Ακρωτήρι διαιρείται σε 22 δήμους (concelhos) και περαιτέρω σε 32 ενορίες (freguesias). Το νησί βρίσκεται στην περιοχή Μακαρονησία (αποτελείται από δέκα νησιά και άλλα πιο μικρά νησιά) στα βόρεια του Ατλαντικού Ωκεανού. Τα μέχρι πρότινος ακατοίκητα νησιά ανακαλύφθηκαν και εποικίστηκαν από τους Πορτογάλους τον 15ο αιώνα. Η χώρα πήρε την ονομασία της από το Cap-Vert (που σημαίνει Πράσινο Ακρωτήριο), σήμερα στη Σενεγάλη, στο δυτικότερο άκρο της ηπειρωτικής Αφρικής. Το νησί ήταν ακατοίκητο (χρησιμοποιείτο από αλιείς της Σενεγάλης) όταν έφτασαν οι Πορτογάλοι το 1456 και έγινε τμήμα της Αυτοκρατορίας τους (η προσάρτηση έγινε το 1495). Σημαντική υδάτινη οδός, εξαιτίας της γεωγραφικής θέσης του, το Πράσινο Ακρωτήριο αποτέλεσε επίσης τόπο με φυτείες ζαχαροκάλαμου και έπειτα σημαντικό κέντρο δουλεμπορίου. Η δουλεία καταργήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Το 1951 η χώρα έγινε υπερπόντια επαρχία της Πορτογαλίας. Το 1975, στις 5 Ιουλίου, απέκτησε την ανεξαρτησία του. Το 70% του πληθυσμού είναι Κρεολοί και το υπόλοιπο είναι Αφρικανοί. Πολύ μικρό ποσοστό είναι Ευρωπαίοι (Ολλανδοί, Άγγλοι, Γάλλοι κ.λπ.). Οι περισσότεροι κάτοικοι είναι Χριστιανοί. Η θρησκεία τους είναι Ρωμαιοκαθολική (90%), με αρκετούς να ανήκουν στο προτεσταντικό δόγμα και μία μερίδα να ακολουθεί τις ανιμιστικές δοξασίες. Λίγοι ακολουθούν την Πίστη Μπαχάι, τον Βουδισμό και το Ισλάμ. Η επίσημη γλώσσα είναι η πορτογαλική, ενώ ομιλείται ως εθνική γλώσσα η Κρεολική (κριούλο), η οποία αποτελεί κράμα πορτογαλικών και δυτικοαφρικανικών στοιχείων. Οι ηφαιστειακές εκρήξεις του Φόγκο (όπως αυτή του 1680) και οι επιδημίες, δεν άφησαν περιθώρια για αύξηση του πληθυσμού. Ωστόσο, το προσδόκιμο ζωής είναι σήμερα ένα από τα υψηλότερα της Αφρικής, στα 74 χρόνια στις γυναίκες και στα 67 στους άνδρες (μα παντού να ζουν περισσότερο οι γυναίκες; περίεργο…). Οι σημαντικότερες πόλεις της χώρας, εκτός από την Πράια, είναι η Μιντέλο (στο Σάο Βισέντε) και η Σάο Φιλίπε. Στον τομέα του πολιτισμού η χώρα μπορεί να καυχιέται για τη μουσική της παράδοση, η οποία επηρεάστηκε από τα πορτογαλικά "φάντος". Έτσι, το είδος της μελαγχολικής μουσικής μόρνα εκφράζει την έντονη μελαγχολία, γνωστή ως "Sodade". Το ομώνυμο τραγούδι της "ξυπόλητης ντίβας" Σεζάρια Έβορα καταδεικνύει αυτό το μουσικό είδος. Η Έβορα αποτέλεσε την καλύτερη πρέσβειρα για τη μουσική και τον πολιτισμό της νησιωτικής χώρας, καθώς από το 1988 έως το θάνατό της το 2011, έκανε διεθνή καριέρα.

 

Το Σάο Νικολάου, όπως και τα άλλα νησιά του Cabo Verde, κατοικήθηκαν για πρώτη φορά τον 15^ο αιώνα, με την ανακάλυψή τους από τον Πορτογάλο Diego Gomes, το 1460. Πρωτεύουσά του είναι η Vila da Ribeira Brava, μια πόλη περικυκλωμένη από βουνά, με επίνειο το πανέμορφο λιμανάκι Pregica. Κατά την περίοδο του σκλαβοπάζαρου υπήρξε αποθήκη για τους μαύρους που αγοράστηκαν στις αφρικανικές ακτές, για να ισχυροποιηθούν οι άποικοι και για να κατοικηθούν πιο εύκολα τα έρημα νησιά. Οι άποικοι μάλιστα επιδίδονταν στην εκπαίδευση των σκλάβων, γεγονός που αύξανε την αξία τους στις αγορές όπου θα τους πουλούσαν. Τον 19^ο αιώνα το Σάο Νικολάου διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη θαλάσσια εκμετάλλευση του Cabo Verde. Η ελονοσία που έπληττε το νησί Σαντιάγκο, καθ' ότι βρισκόταν πιο κοντά στις αφρικανικές ακτές, έκανε το Σάο Νικολάου το επίκεντρο του αρχιπελάγους. Η Καθολική Εκκλησία ιδρύει το 1866 το πρώτο γυμνάσιο-λύκειο στο Cabo Verde, το φημισμένο Seminaire-Lycee. Επί 50 χρόνια το Seminaire εκπαίδευε μαθητές απ' όλα τα γύρω νησιά μέσα από μια επταετή φοίτηση: πέντε χρόνια για γενικές σπουδές και δύο χρόνια για θεολογία.

 

Από το Seminaire-Lycee του Σάο Νικολάου, στα 50 χρόνια λειτουργίας του, ξεπήδησαν πολλά στελέχη που αναρριχήθηκαν τόσο στον κρατικό μηχανισμό όσο και στον ιδιωτικό τομέα του Cabo Verde. Σύμφωνα με τον Arnaldo Franca, οι Πορτογάλοι εκπαίδευαν ακόμη και εκείνους που στη συνέχεια θα προωθούσαν σε καίριες θέσεις στις υπόλοιπες αποικίες τους, ιδιαίτερα στη Γουινέα και στην Ανγκόλα. Το Σάο Νικολάου υπήρξε η γενέτειρα μεγάλων συγγραφέων του Cabo Verde, όπως ο Jose Lopes, πατριάρχης των γραμμάτων, που άφησε παρακαταθήκη ένα συγκλονιστικό ποιητικό έργο και ο οποίος φοίτησε και αυτός στο Seminaire-Lycee. Επίσης ο Baltazar Lopes, ποιητής και συγγραφέας γνωστός παγκοσμίως με το έργο του "Chiquinho". Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, 50 χρόνια μετά την έκδοσή του, παραμένει το μεγαλύτερο μυθιστορηματικό έργο της λογοτεχνίας του Cabo Verde ("Decouverte des iles du Cap Vert", Archives Historiques Nationales, edition Praia - Sepia, Paris 1998). Άλλοι ποιητές και πεζογράφοι του Σάο Νικολάου είναι και οι Pedro Corsino Azevedo, Gabriel Mariano και Leopoldina Barreto.

 

Το Σάο Νικολάου δεν συγκαταλέγεται στους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς του Cabo Verde. Το Σαλ με τις αμμουδερές παραλίες και τo Φόγκο με το ηφαίστειο αποτελούν τους κυριότερους πόλους έλξης της ευρύτερης περιοχής. Όμως για τον πραγματικό ταξιδευτή το Σάο Νικολάου θα αποδειχτεί ένας ιδιαίτερος προορισμός που θα μείνει χαραγμένος για πάντα στη μνήμη του. Γύρω-γύρω πανύψηλα βουνά, χαμένα στα σύννεφα, γεμάτα από διάσπαρτα σπίτια. Μαγευτικές διαδρομές από την πρωτεύουσα Ribeira Brava ως τα ψαροχώρια Pregica και Tarafal. Ελικοειδή καλντερίμια που διασχίζουν την έρημο αλλά και τα καλλιεργημένα κομμάτια γης, περνώντας δίπλα από κάτασπρα ξωκλήσια και τέλος άνθρωποι ζεστοί και πρόσχαροι, χαράζουν στη μνήμη των ταξιδευτών τις πιο ανεξίτηλες εικόνες.

 

Η πρωτεύουσα του νησιού Ribeira Brava, βρίσκεται κυκλωμένη από ψηλές αλλά και χαμηλότερες κορφές οι οποίες αποτελούν τμήμα ενός πολύ ιδιαίτερου σχηματικά βουνού το οποίο ορθώνεται πάνω από την πόλη. Έχει όλους κι όλους 11 χιλιάδες κατοίκους και παρόλο που η θάλασσα απέχει μόλις επτά χιλιόμετρα δεν διατηρεί σχεδόν κανένα νησιωτικό στοιχείο. Τα σπίτια έχουν όλα κεραμοσκεπές και τα δρομάκια δεν είναι παρά πολύ στενά καλντερίμια με γραφικά φανάρια στο πλάι που συνθέτουν μια πολύ όμορφη εικόνα. Οι κάτοικοι, όλοι άνθρωποι του βουνού, βρίσκονται πάντα με ένα ζεστό χαμόγελο στα χείλη και είναι λίγο πιο ανοικτοί στο χρώμα σε σχέση με αυτούς του Σαντιάγκο.

 

Οι συγκοινωνίες στο Cabo Verde λειτουργούν βάση της πληρότητας των οχημάτων και όχι με τακτό ωράριο. Στην αγορά της Ribeira Brava θα συναντήσετε ανθρώπους -κυρίως γυναίκες- που έρχονται για να πουλήσουν ψάρια, βότανα και φρούτα. Και μπορεί να τους διακρίνεται να έχουν σκαμμένα πρόσωπα, όμως η ψυχή τους ξεχειλίζει από γλυκύτητα. Εμπιστευτείτε τους…

 

Οι μετακινήσεις στα υπόλοιπα νησιά θα γίνουνε με τα πλωτά μέσα που υπάρχουν σε κάθε ένα από αυτά. Το καράβι μας δεν θα μετακινηθεί από εδώ μέχρι να φύγουμε για άλλο προορισμό, οπότε η αναχώρηση θα γίνει από το ίδιο λιμάνι που θα δέσουμε φτάνοντας. Τα σημεία διασκέδασης θα τα βρείτε μόνοι σας. Υπάρχουν πάντως αρκετά και για κάθε γούστο. Έχουμε καιρό να πατήσουμε στεριά, γι' αυτό μπορείτε να ξεδώσετε μέχρι τελικής πτώσης. Καλή διαμονή…

 

p.s. Ένα από τα προσεχή βράδια θα έχουμε πάρτυ στην παραλία, όπως είχα υποσχεθεί…